تحلیل تفکر یا این یا آن

تفکر یا این یا آن

رولف دوبلی در کتاب هنر شفاف اندیشیدن به ۹۹خطای رایج هنگام اندیشیدن می پردازد. یکی از موضوعات جالبی که به آن اشاره نموده در زمینه ی انتخاب است. او معتقد است ما بارها در زندگی خود بر سر دوراهی ها قرار گرفته ایم که مجبور به انتخاب شده ایم.
مثال جالبی هم در این زمینه می زند که اگر آگهی تبلیغاتی پر زرق وبرقی که شما را تشویق به شرکت در دوره آموزشی ام بی ای MBA به منظور به دست آوردن کسب و کار شغل مورد نظرتان در آینده، می کند ببینید معمولا دو گزینه پیش رو خواهید داشت.

یکی اینکه دوره را با پرداخت هزینه ی زیاد با امید به اینکه امکان به کار گیری مدرک آن بعد از صرف مدت زمان مشخص( که معمولا چند سال است)طی کرده و به اتمام برسانید و بعد از آن به شغل موردنظرتان را دست یابید و یا اینکه به طور کلی از شرکت کردن در چنین دوره ای باز بمانید.

شما بین دو گزینه ی “مدرک ام بی ای بگیر” و “مدرک ام بی ای نگیر” گرفتار شده اید ، در حالیکه اساسا کسی خبر از آینده ندارد و شما ممکن است هزینه ی بسیاری صرف نمایید بدون آنکه شغل و درآمد وعده داده شده در آگهی به شما بازگردد. این در حالی است که ممکن است در آن زمان بتوانید راه حل مناسبی پیدا کنید و مثلا در دوره ی آموزشی دیگری که هزینه معقول و آموزش مفیدی دارد شرکت کنید.

روبلی این خطای شناختی را کوری در برابر گزینه های دیگر می نامد.

خطای کوری در برابر گزینه های دیگر

فرد درگیر اندیشیدن و انتخاب دو مورد مشخص است و در نتیجه از دیدن گزینه های پیش رو غافل است. وقتی یک محدوده ی مشخص از پیش تعیین شده داریم و تنها در همان محدوده هم حرکت کنیم به کوری در برابر گزینه های دیگر دچار شده ایم. اولین و سخت ترین پیامد مساله ندیدن راه حل ها و گزینه های دیگر است.

یا این یا آن

همواره امکانات پیش روی فرد را در قسمت های مختلف می توان دسته بندی کرد و در هر وضعیتی گزینه های مختلفی را می شود تعیین و یا ایجاد کرد. گیر افتادن در دام دو گزینه ی از پیش تعریف و تعیین شده، نشان دهنده ی تفکر یا این یا آن است که تغییر و انعطاف کمتری دارد و در واقع فرد را در برابر کار انجام شده قرار می دهد. دست ها بسته چون قدرت انتخاب محدود است. برای همین است که روبلی معتقد است اساسا چرا دو راهی باید باشد و چرا سه راهی و … نباشد.
هزینه کوری در برابر گزینه های دیگر

در زمانی که شما تصمیم می گیرید فقط به همان یک گزینه ی مدنظر اندیشیده و سایر گزینه های موجود و محتمل را رها کنید چه اتفاقی می افتد؟ شما قربانی کوری در برابر گزینه های دیگر می شوید. بسیاری از سیاستمداران و افراد مرتکب این خطا شده و فقط به مساله ی موجود می اندیشند در حالیکه تا گزینه فعلی با همه گزینه ها مقایسه نشود و همه چشم اندازها مورد ارزیابی و بررسی قرار نگیرد درست نیست تصمیمی گرفته شود.
پس بهتر است پیشنهاد موجود را با گزینه ی دیگری که از سایر گزینه ها بهتر است سنجید
و در واقع می توان نتیجه گرفت ما در انتخاب هایمان بیش از دو گزینه داریم.